Yargının Finansmanı
KKTC’de yeni mahkeme binalarının temelinin atılması, tartışmalı da olsa, olumlu bir gelişmelidir.
Ne var ki; yargı bütçesinin yetersizliği sıkça gündeme getirilmektedir.
Suç oranının dramatik bir şekilde artması bu gereksinmeyi hızlandırmaktadır.
Öncelikli olarak mahkemelere, adaletin gecikmeden sağlaması için, etkili ve verimli bir sistem sağlama yükümlülüğünü yerine getirmelerini karşılayacak düzeyde kaynak verilmelidir.
Toplumu yakından ilgilendiren bazı davaların, yoğunluk nedeniyle makul bir sürede sonuçlandırılamaması toplum vicdanını tedirgin etmektedir.
Bütçe kısıtlanması nedeniyle hangi davalara öncelik verilmesi, ilgili tüm paydaşların hassasiyeti dikkate alınarak belirlenmelidir. Herhangi bir öncelik verilmesi politikası açık ve şeffaf olmalıdır.
Yargı bağımsızlığı, herhangi bir anayasal sistemin temel direğidir.
Herhangi bir demokraside, yargıçların ve yargının bir bütün olarak fonlanması organları da dahil olmak üzere, hükümetin diğer dallarından gelen tüm dış baskılardan ve uygunsuz etkilerden bağımsız olması esastır.
Avrupa Yargı Konseyleri Ağı’nın (European Network of Councils for the Judiciary (ENCJ))
”yargı finansmanı” konusundaki öneriler şöyledir:
Yargı Bütçeleri kamu kaynaklarından tahsis edildiği için her zaman Parlamentonun incelemesine tabidir. Bununla birlikte, yargı bütçelerinin oluşturulması sistematik ve pratik olarak uygunsuz siyasi müdahalelerden arındırılmış olmalıdır. Mahkemeler, resmi kurumların isteğine bağlı kararları temelinde değil, nesnel ve ve şeffaf kriterler temelinde finanse edilmelidir.
Yargıya bütçe çalışmalarını izleme, bilgilendirme ve görüşlerini belirtme olanağı verilmelidir. Hakimler bütçe süreci üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olmalıdır.
Her Devlet, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinde belirtilen standartlara uygun olarak işlev görmelerini sağlamak amacıyla, hakimler ve mahkeme personelinin verimli çalışmasını sağlamak için yeterli kaynak, tesis ve ekipman tahsis etmelidir.
Hukukun üstünlüğünün korunması, yargının finansmanında uzun vadeli finansal istikrar gerektirir. Mahkemeler yıllık olarak finanse edilmemeli, ancak uzun vadeli finansal bütçelerin kesinliğine sahip olmalıdır. Mahkemelerin finansmanı siyasi istikrarsızlığın neden olduğu dalgalanmalardan korunmalıdır. Bütçe kısıtlamaları, potansiyel davacılar için adalete erişimi reddetme veya geciktirme riski altında adaletin verimli çalışmasını etkiler.
Toplumun mevcut ve gelecekteki meşru beklentilerini karşılamak için, yargı sistemi yenilik, bilgi ve iletişim teknolojisi gibi modernize kaynaklara sahip olmalıdır.
